Poeta w muzeum 

Cenny portret niemieckiego poety znajduje się w zbiorach Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze. Trafił do kolekcji naszej instytucji tuż po wojnie z ewangelickiego Kościoła Łaski Cesarskiej w Kamiennej Górze. Friedrich Gottlieb Klopstock napisał hymny, które po dziś są śpiewane przez niemieckich luteranów. Przypadająca, okrągła rocznica urodzin tego niemieckiego liryka to okazja, by przypomnieć o interesującym muzealium. 

300 lat temu, 2 lipca 1724 roku w Quedlinburgu, urodził się Friedrich Gottlieb Klopstock, poeta klasyczny. Pisał ody i dramaty w oświeceniowym stylu, a także poezję utrzymaną w nurcie epoki Burzy i Naporu.  Był związany z poezją religijną. Jego głównym dziełem jest epopeja sakralna „Mesjasz”. 

Klopstock często podróżował. Niektóre opracowania podają, że odwiedził Dolny Śląsk, m.in. pałac Pakoszów koło Jeleniej Góry. Na pewno przebywał w Danii i Hamburgu (który pod koniec XVIII wieku był miastem duńskim). Najbardziej znany portret poety namalował Jens Juel, wybitny duński artysta związany z Kopenhagą. Portret powstał w 1779 roku w Hamburgu. W tym czasie poeta kończył pracę nad dziełem życia, „Mesjaszem”. 

Juel namalował kilka wersji portretu, który został kilkukrotnie skopiowany przez nieznanych kopistów (być może w pracowni Juela przez jego uczniów jako portret studyjny). Portret znajduje się w zbiorach Narodowego Muzeum Historycznego Zamku Frederiksborg w Hillerød w Danii, a także Muzeum Historii Hamburga (to, która z tych wersji jest pierwszą, jest obiektem sporów historyków sztuki). Historycznymi kopiami portretu szczycą się m.in. Galeria Narodowa Muzeum Państwowego w Berlinie czy Muzeum Literatury Gleimhaus w Halberstadt. Wizerunek poety utrwalony przez Juela został także powielony w XVIII wieku przez Johanna Martina Preislera jako miedzioryt, a w XIX wieku przez Lazarusa Gottlieba Sichlinga  w technice stalorytu. Te wersje posiadają m.in. muzea w Warszawie (Muzeum Narodowe w Warszawie) czy Londynie (British Museum). 

Portret Klopstocka autorstwa Juela w 2024 roku znalazł się na okładce książki prof. Kaia Kauffmanna „Klopstock!: Eine Biographie” (Wallstein Verlag, Göttingen 2024). 

Obraz olejny na płótnie w zbiorach Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze jest dobrym powtórzeniem/kopią dzieła Juela. Obraz zalicza się do najlepszych XVIII-wiecznych płócien w naszej kolekcji. Dzieło znajdowało się przed wojną w zbiorach kościoła ewangelickiego w Kamiennej Górze. Luteranie z dawnego Landeshut posiadali w Bibliotece Wallenberga przy Kościele Łaski dzieła zebrane poety (w tym „Mesjasza”), wydane w Lipsku na przełomie XVIII i XIX wieku (odnotowane są w katalogu „Verzeichniss der öffentlichen von Wallenberg-Fenderlinschen Bibliothek” z 1829 roku). 

Twórczość Klopstocka została spopularyzowana również przez kompozytorów. W XVIII wieku muzykę do słów tego poety napisali m.in. Georg Philipp Telemann , Christoph Willibald Gluck czy Carl Philipp Emanuel Bach. Gustav Mahler skomponował pod koniec XIX wieku potężną II Symfonię „Zmartwychwstanie” do słów ody „Zmartwychwstanie” Klopstocka. 

Oprac. Robert Główczyk / Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze