Biblioteka muzealna powstała wraz z założeniem Muzeum Regionalnego w Kamiennej Górze. Dziś księgozbiór liczy ponad 3500 woluminów i podzielony jest na dwie części: księgozbiór zabytkowy i księgozbiór podręczny.

Najważniejsze i najcenniejsze starodruki pochodzą z biblioteki ufundowanej przez Melchiora Duciusa Wallenberga przy Kościele Łaski w Kamiennej Górze,
z przedwojennego muzeum w Chełmsku Śląskim i od osób prywatnych. W 1728 roku Melechior Ducius von Wallenberg, właściciel Grząd, Leszczyńca Dolnego, Szarocina i Starej Białki, ufundował bibliotekę przy ewangelickim Kościele Łaski. Z czasem biblioteka zgromadziła 6 tysięcy tomów i stała się jedną
z najbardziej znanych na Śląsku. Zawierała bogaty księgozbiór teologiczny, filozoficzny i historyczny, w tym bezcenne silesiana i polonica. Od 1736 roku biblioteka mieściła się w specjalnie dobudowanym pomieszczeniu nad zakrystią Kościoła Łaski. Część zbiorów tej biblioteki znajduje się dzisiaj w Muzeum Tkactwa.

Księgozbiór zabytkowy liczy 136 starodruków. Przeważającą część tworzą dzieła o tematyce teologicznej, ale znajdziemy w nim również ciekawe pozycje
z innych dziedzin nauki: geografii, astronomii, medycyny, historii i biologii.

Jednym z najstarszych starodruków o tematyce religijnej jest wydany w języku niemieckim w 1679 roku i wydrukowany w Strzegomiu (Striegau) Ewangelische Jesus Schule (Ewangelicka Szkoła Jezusowa, rozmyślania dla uczniów). Dwie pierwsze strony książki ozdobione są miedziorytami. Jeden z nich przedstawia autora książki, drugi – wnętrze świątyni.

Ewangelische Jesus Schule, 1679

Na uwagę zasługują Biblie, szczególnie ta wydana w 1696 roku w Norymberdze. Biblia jest bogato ilustrowana drzeworytami, jednak bardzo zniszczona
i brak w niej karty tytułowej oraz kilkunastu pierwszych stron.

Biblia, 1696

Biblioteka muzealna posiada ciekawy egzemplarz Goldener Himmel–Schlüssel (Złoty kluczyk do nieba) z 1796 r. wydany w Augsburgu, zawierający liczne miedzioryty G. Kollmanna. Dzieło oprawione jest pięknie w bordową, tłoczoną, złoconą skórę. Jedną z cenniejszych ksiąg jest „Geografia, Antica, Moderna…" („Geografia starożytna, kościelna i cywilna świata”) wydana w Rzymie w 1690 roku. Opracowanie ma charakter katalogu i jest zwieńczeniem wiedzy autora o ówczesnym świecie. Rozdziały księgi przypominają pewnego rodzaju drzewa genealogiczne krain geograficznych. Dzieło zawiera geografię starą oraz nową, spisaną przez mnichów.

„Geografia, Antica, Moderna…", 1690

W księgozbiorze znajduje się również poradnik medyczny „Najpotrzebniejsza nauka o nieprawidłowych porodach”, wydany w 1690 r. w Kolonii, napisany przez  Justynę Zygmunt z okolic Jawora. Na uwagę zasługują miedzioryty przedstawiające płód w sposób bardzo realistyczny. Poradnik ma formę monologu. Osoba odbierająca poród opowiada o prawidłowych oraz szczególnych przypadkach porodów.

„Najpotrzebniejsza nauka o nieprawidłowych porodach”, 1690 r.

„Najpotrzebniejsza nauka o nieprawidłowych porodach”, 1690 r.

Księgozbiór zabytkowy zawiera również nieliczne rękopisy. Jednym z nich jest księga parafii w Ciechanowicach z lat 1742- 1746. Na szczególna uwagę zasługuje również Zielnik wydany w 1775 roku. Książka jest jednym z wielu tomów i stanowi część obszernej całości. Jest zbiorem wielu roślin i ziół przedstawionych w postaci wielobarwnych kolorowanych miedziorytów.

Zielnik, 1775

Szczególnie cenne dla naszego muzeum są książki wydane w Kamiennej Górze. Należą do nich m.in. Katalog biblioteki Wallenberga, opublikowany w 1881 roku w Kamiennej Górze przez rektora i bibliotekarza Theodora Langera, Śpiewnik i Modlitewnik gminy ewangelickiej w Kamiennej Górze, wydany przez Carla Benjamina Scholza w 1800 roku, Historia parafii ewangelickiej wydana z okazji 100-lecia Kościoła Łaski, autorstwa Monse (Kamienna Góra 1809), Landeschuttisches Kirchen Ggesangbuch (Kamienna Góra 1777), Chronologische  Notitzen, której autorem jest C. F. W. Hayn, 1845.

Śpiewnik i Modlitewnik gminy ewangelickiej w Kamiennej Górze, 1800

Landeschuttisches Kirchen Ggesangbuch, 1777

Chronologische  Notitzen, 1845

Dużą grupę w zbiorach biblioteki stanowią książki niemieckojęzyczne wydane w XIX wieku i na początku XX wieku. Szczególnie wartościowe są te, które opisują historię Kamiennej Góry i regionu. Należą do nich m.in. Heimatbuch des Kreises Landeshut in Schl., autorstwa pierwszego dyrektora Muzeum w Kamiennej Górze, Ernsta Kunicka (1929) oraz publikacja wydana z okazji 75-lecia założenia firmy tekstylnej Methner & Frahne, Schlesische Textilwerke Methner u. Frahne Landshut in Schl. (1927).

Muzeum systematycznie powiększa księgozbiór poprzez zakupy w księgarniach, antykwariatach oraz wymianę wydawnictw, jaką prowadzi z kilkunastoma instytucjami w kraju i za granicą, a także dzięki darom osób prywatnych.

Biblioteka gromadzi książki pomocne w pracach poszczególnych działów: historii, tkactwa, historii regionu, sztuki i numizmatyki. Najwięcej publikacji poświęconych jest historii sztuki, historii Śląska i Polski oraz etnologii. Duży dział tworzą publikacje dotyczące tkactwa i tkaniny artystycznej, związane
z podstawową działalnością muzeum.

Biblioteka pełni rolę księgozbioru podręcznego muzeum, ale z jej zasobów, wyłącznie na miejscu, mogą korzystać zainteresowani.


Opiekunem biblioteki jest Karolina Grochowska.