W Dziale Tkactwa zgromadzono 870 eksponatów. Są to zabytki związane z obróbką włókien, przedmioty używane do ręcznej, chałupniczej produkcji przędzy i tkanin oraz mechaniczne i automatyczne urządzenia i maszyny włókiennicze. W Dziale Tkactwa przechowywane są zabytkowe tkaniny, zarówno użytkowe, jak i artystyczne. Tkaniny zabytkowe reprezentowane są przez tekstylia używane od XVIII stulecia do 1 poł. XX. Wśród nich są akcesoria kościelne, makatki, wzorniki haftów, zabytkowe koronki, tkaniny broszowane i lansowane, drukowane serwety, materiały żakardowe, chodniki i dywany. Znaczącą grupę zabytków stanowią elementy stroju ludowego. Dolnośląski strój ludowy, zarówno męski, jak i damski, można zrekonstruować na podstawie zgromadzonej w dziale: bogatej kolekcji czepców śląskich, katanek kobiecych, spódnic i sukienek, staników, chust i zapasek, surdutów i płaszczy męskich, kamizelek, butów. W zbiorach kamiennogórskiego muzeum znajduje się także liczna grupa przedmiotów związanych z modą mieszczańską XVIII, XIX i XX wieku. Są elementy strojów oraz akcesoria mody damskiej i męskiej. Osobny zbiór stanowi kolekcja współczesnej tkaniny unikatowej, zawierająca dzieła twórców polskich i zagranicznych (Czechy, Niemcy, Turcja, Ukraina). Kolekcja liczy ponad 50, różnorodnych pod względem techniki i formy, dzieł sztuki czołowych polskich i zagranicznych artystów sztuki włókna. Muzeum Tkactwa znaczącą rolę przypisuje gromadzeniu i opracowaniu zabytków prezentujących historię tkactwa i włókiennictwa na ziemi kamiennogórskiej. W muzealnych zbiorach znajdują się dokumenty, fotografie i opracowania najistotniejszej dla rozwoju miasta gałęzi rzemiosła, handlu i przemysłu tekstylnego. Obejrzeć można narzędzia do obróbki lnu oraz maszyny produkujące surowce tkackie
i tkaniny w Kamiennej Górze i okolicy, wzorniki materiałów z kamiennogórskich fabryk, a także kupony tkanin wyprodukowanych przez  miejscowe zakłady przemysłu lniarskiego i jedwabniczego.

Narzędzia i urządzenia  do obróbki włókna i produkcji tkanin

Profil muzeum w Kamiennej Górze zobowiązuje. To miejsce do gromadzenia przedmiotów związanych z procesem powstawania tkaniny od czasów najdawniejszych do współczesności. Muzeum posiada najliczniejszą kolekcję przedmiotów używanych w procesie obróbki lnu i wełny, przygotowania przędzy
i wyrobu tkaniny. Wśród muzealnych eksponatów wyodrębnić można grupę narzędzi wykorzystywanych w ludowym tkactwie, pozwalającą w pełni odtworzyć cykl przygotowania surowca i tkaniny.

W zbiorach muzealnych znajduje się kilkanaście międlic i cierlic do międlenia słomy lnianej, szczotek i grzebieni, grzebieni do odziarniania lnu, trzepaczek. Są to narzędzia do wstępnej obróbki lnu. Muzeum w Kamiennej Górze posiada imponującą i najliczniejszą w kraju kolekcję kołowrotków przędzalniczych i przęślic. Kołowrotki o różnej konstrukcji, formach zdobienia, rodzajach napędu pochodzą z wielu regionów Europy. Przeważa liczebnością grupa kołowrotków o pionowej konstrukcji i napędzie nożnym, ale i w ich zespole możemy dopatrzyć się różnic w budowie oraz sposobie zdobienia. W zbiorach znajdują się też pięknie rzeźbione, polichromowane, przęślice krężelowe i krężele, wrzeciona, sprzęty pomocne przy przygotowaniu przędzy do tkania – motowidła, zwijaki szpulowe i bębnowe, snowadła i ręczne snowarki. Na ekspozycjach prezentowane są warsztaty tkackie, pionowe i poziome ręczne krosna. W dziale tkactwa jest ich kilkanaście, najstarsze z poł. XVIII, obecne są też współczesne rekonstrukcje. Większość warsztatów pochodzi
z Dolnego Śląska, w posiadaniu muzeum są też krosna poziome z innych regionów Polski. Bardzo ciekawym eksponatem jest okazałe, kompletne krosno do tkania materiałów wzorzystych, wyposażone w maszynkę Żakarda. Warsztat produkcji H. Wagnera, pochodzi z łódzkiej fabryki. W ostatnich latach muzeum wzbogaciło się o mechaniczne urządzenia do przygotowania surowca na płótno – dwie korbowe międlarki oraz dwa duże kołowe trzepaki do słomy lnianej.
Muzeum prowadzi badania nad przemysłowym włókiennictwem. W zbiorach znajdują się krosna tkackie, mechaniczne i automatyczne, cewiarka, dziurkarka klawiaturowa oraz laboratoryjny system urządzeń do badania przędzy bawełnianej złożony z zgrzeblarki, rozciągarki, przędzarki. Najstarsze mechaniczne krosno pochodzi z lat 30. XX wieku, pozostałe maszyny z II połowy wieku XX.

Kołowrotki przędzalnicze, Niemcy, XIX

Przęślice, Dolny Śląsk, XIX i XX

Poziome warsztaty tkackie, Dolny Śląsk, XVIII, XIX i XX

Maszynka z kartami perforowanymi, krosno Żakarda, Łódź, Fabryka H. Wagnera, 1 ćw. XX

Strój ludowy

W zbiorach muzeum znajduje się bardzo bogata kolekcja elementów śląskiego stroju ludowego. Zabytki gromadzone były od początku powstania muzeum, najstarsze pochodzą z muzeum założonego przy ewangelickim kościele w Kamiennej Górze. Znacząca grupa strojów ludowych trafiła do Muzeum Tkactwa
w 1952 roku jako przekaz z przedwojennego muzeum w Karpaczu. Dumą kamiennogórskiego muzeum jest kolekcja śląskich czepców ludowych licząca kilkadziesiąt eksponatów. Czepce o różnorodnej budowie i rozmaitych, niezwykle oryginalnych i bogatych, zdobieniach pochodzą z XIX i początku XX wieku. Strój kobiecy reprezentują także katanki typu spencer, typowe dla mody dolnośląskich kobiet przełomu XIX i XX, sukienki z drukowanych tkanin, staniki oraz zdobione tzw. „białym haftem” batystowe chusty naramienne i zapaski. Strój męski reprezentowany jest przez przykłady długich dwurzędowych płaszczy
z ciemnego sukna, krótszych surdutów, spodni z nogawkami sięgającymi do kolan. W zbiorach znajdują się kamizelki męskie różnego kroju, uszyte
z drukowanych tkanin bawełnianych, z barwionej wełny i jedwabiu. Męski strój ludowy uzupełniają kapelusze oraz skórzane buty z wysoką cholewką.
Ilość i zróżnicowanie zabytków związanych ze strojem daje możliwość szerokiego, pełnego spojrzenia na modę damską i męską regionu, służy do historycznych oraz etnologicznych badań nad społeczeństwem Dolnego Śląska XIX i XX wieku. Wszystkie znajdujące się w kamiennogórskim muzeum elementy stroju ludowego zostały w 2010 roku zinwentaryzowane i szczegółowo opracowane. Wynikiem badań nad śląskim strojem jest publikacja „Piękno stroju ludowego. Strój dolnośląski”, wydana przez Muzeum Tkactwa. Album zawiera opracowanie na tematu ubiorów ludowych na Dolnym Śląsku w oparciu o zachowane zbiory własne oraz dokładny, pełny katalog zabytkowych strojów Muzeum Tkactwa.

Czepce śląskie, Dolny Śląsk, XIX

Czepiec ludowy, trzyczęściowy, brokat, jedwab, metalowa nić, cekiny, szkiełka, Dolny Śląsk, XIX

Czepce śląskie, Dolny Śląsk, XIX

Czepiec z brodą, dwuczęściowy, zielony aksamit, cekiny, haft, "broda" z czarnej maszynowej koronki, Dolny Śląsk, XIX

Ubiory oraz akcesoria mody

Obok wyraźnie wyodrębnionej grupy strojów ludowych, w zbiorach Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze są również zabytki prezentujące modę damską
i męską od XVIII do II połowy XX wieku. Do zbioru tego należą sukienki, spódnice, bluzki i peleryny. Jednym z najcenniejszych przedmiotów jest długa suknia z haftowanego jedwabiu, wykończona delikatną igłową koronką, pochodząca z I poł. XIX w. W zbiorach są także  kobiece nakrycia głowy: czepce, kapelusze typu „budka”, płaskie kapelusze, toczki. Najstarszymi elementami dawnego stroju są dwie pary damskich trzewików bławatnych. Wykonane w XVIII wieku z białego jedwabiu, na niewysokim obcasiku i skórzanej podeszwie, pochodzą ze zbiorów muzeum przy kamiennogórskim Kościele Łaski.
W Dziale Tkactwa znajdują się także torebki damskie, najliczniej reprezentowane XIX-wieczne wyszywane koralikami, haftowane, aksamitne, jedwabne, skórzane oraz sakiewki damskie. Najstarsza torebka, o owalnym kształcie i z metalowym uchwytem do zawieszenia, wykonana jest z jedwabnej tkaniny, gęsto pokrytej wypukłym haftem złotą nicią. Torebka pochodzi z XVIII wieku. Na uwagę zasługuje też oryginalna torebka ze skóry jaszczurki. Wśród akcesoriów mody znajdują się też jedwabne i papierowe wachlarze, parasolki i parasole. W muzealnej kolekcji występują też drobne elementy damskiej
i męskiej garderoby takie jak: mitenki, rękawiczki, patynki, kołnierzyki, mankiety, pończochy, pasy do pończoch, podwiązki, krawaty, paski i szale.
W zbiorach znajduje się także chiński bucik damski, będący jednym z wielu eksponatów, powstałego już w 1722 roku Gabinetu Osobliwości przy kościele ewangelickim w Kamiennej Górze.

Bucik na koturnie z Gabinetu Osobliwości przy Kościele Łaski, Chiny, 1 ćw. XIX

Tkaniny zabytkowe i tkaniny przemysłowe

Do grupy zabytkowych tkanin należą, oprócz ubiorów, tkaniny ozdobne oraz tkaniny użytkowe. Tkaniny zabytkowe w zbiorach Muzeum Tkactwa to makaty, kilimy, tekstylia kościelne, sztandary, obrazki haftowane, wzorniki haftów, dawne koronki oraz serwety, obrusy, ręczniki, kapy, bielizna pościelowa. Wśród tych przedmiotów wyróżnić można zespół zabytków związanych z obrządkiem kościelnym: kapy, palki, haftowane paski do dzwonków. Na uwagę zasługuje jedwabna kapa Bractwa Czeladników pw. Świętego Józefa w Chełmsku Śląskim, z haftem i aplikacją przedstawiającą patrona. Do zabytkowych tekstyliów zaliczamy także kolekcję ponad dwudziestu sztandarów, chorągwi i proporców związanych z naszym regionem. Pochodzą one z II połowy XIX oraz I połowy XX wieku, ale muzeum gromadzi też współczesne sztandary i proporce nieistniejących już instytucji i organizacji. Zabytkowe sztandary i chorągwie należały do organizacji cechów rzemieślniczych, zakładów włókienniczych, społecznych stowarzyszeń i związków.
Istotnymi dla historii miejscowego włókiennictwa są wyroby okolicznych zakładów tekstylnych. W zbiorach znajdują się ręczniki, maglowniki, ścierki, fartuch, wyprodukowane przed II wojną światową w kamiennogórskich fabrykach Methner&Frahne, Grünfeld, czy firmy H. Wieland z Chełmska Śląskiego.
Przykłady metod zdobienia tkanin prezentują drukowane serwety pochodzące z II poł. XIX w. W Dziale Tkactwa sklasyfikowano trzy drukowane serwety tzw. „Blaudruck”, w kolorze indygo z wzorem naniesionym za pomocą stempli. Jest też prostokątna serweta zdobiona miedziorytem, z propagandowymi scenami
o tematyce antynapoleońskiej.
Do ozdabiania tkanin służyły drukarskie klocki – stemple. W muzealnych zbiorach posiadamy ponad dwadzieścia różnej wielkości stempli: z wzorem wycinanym w drewnie, z wzorem ułożonym z nabitych stalowych szpil, wycinane w metalu. Osobną i bardzo interesującą grupę stempli stanowią niewielkie stemple do znakowania tkanin, wycinane w metalu, z drewnianym trzonkiem.
Tkanina przemysłowa pochodzi z kamiennogórskich zakładów Przemysłu Lniarskiego „Len” oraz Tkalni Jedwabiu „Floreta”. Są to kupony płócien leżakowych, ścierkowych, tkaniny podszewkowe, pościelowe, obrusy, wyroby ze sztucznego jedwabiu i wzorniki materiałów lniarskich, przekazane w latach 80. XX w. przez miejscowe fabryki.

Drewniane stemple do drukowania tkanin, Chełmsko Śląskie, pocz. XX

Maszyny do szycia i akcesoria krawieckie

Maszyny krawieckie w Dziale Tkactwa Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze pochodzą z I poł. XX w. Wśród przechowywanych maszyn są nie tylko maszyny do szycia, ale także konfekcyjne urządzenia do haftu czy przyszywania guzików. W muzealnych zbiorach znajdują się też drobne akcesoria krawieckie, takie jak imadła wyprodukowane w latach 30. XX wieku z wizerunkami śląskich miast, grzybki do cerowania tkanin, igielniki, nożyce krawieckie. Zespół zabytków uzupełnia pokaźna kolekcja żelazek różnego typu, od najstarszych na węgiel, z duszą, z bezpośrednio podgrzewaną stopą, aż po pochodzące z XX w. żelazka elektryczne. Obok sprzętów do prasowania muzeum kolekcjonuje także inne przedmioty do konserwacji tkanin. Są magle korbowe oraz ręczne maglownice z wałkiem do wygładzania powierzchni tkaniny, tary szklane, metalowe i drewniane, kijaki, wyżymaczki oraz bardzo ciekawa pralka klepkowa – mechaniczne urządzenie z napędem korbowym do prania tkanin.

Kolekcja współczesnej tkaniny artystycznej

Kolekcja współczesnej tkaniny artystycznej Muzeum Tkactwa zawiera 57 eksponatów, które zostały zgromadzone w latach 1977-2011 w drodze zakupów
i darów. W muzealnych zbiorach znajdują się prace wielu znanych polskich artystów plastyków, zajmujących się sztuką włókna. Autorzy reprezentują różne środowiska twórcze, a tkaniny charakteryzują rozmaite trendy plastyczne i techniki tkackie, obowiązujące na przestrzeni przeszło trzydziestu lat. Wśród zgromadzonych tkanin można znaleźć zarówno wełniane gobeliny, jak i prace dziane, dziergane, wiązane, aplikowane, makramy. Są wśród nich prace płaskie oraz przestrzenne instalacje. Z użytych surowców dominuje len oraz wełna, łączone często z jedwabiem, sizalem, włóknami sztucznymi, drewnem, plastikiem, papierem. Od ponad 30 lat w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze organizowane są wystawy indywidualne oraz zbiorowe artystów współczesnej tkaniny unikatowej, a w zbiorach bibliotecznych muzeum można obejrzeć katalogi i opracowania dotyczące polskiej współczesnej sztuki włókna. Kolekcja tkaniny artystycznej powstała dzięki inspiracji organizowanymi wystawami, dlatego w zbiorach znajdują się bardzo różne dzieła sztuki tkackiej. Najstarsze tkaniny to prace wielu krakowskich i łódzkich artystów oraz osób związanych z wrocławską grupą twórczą 10 x TAK, powstałą na początku lat 70. ubiegłego stulecia. Najbardziej współczesne tkaniny, przyjęte lub zakupione do muzealnych zbiorów, to efekt prac artystów podczas plenerów organizowanych w Kowarach – Festiwal Sztuki Włókna i prezentowanych na Międzynarodowych Wystawach Sympozjum Sztuki Włókna WT Kowary w ostatnich latach 2003-2011 oraz indywidualnych wystaw organizowanych w muzeum. Kreatorem tych działań artystycznych od początku jest pani prof. Ewa Poradowska-Werszler
z Wrocławia. Kolekcja tkaniny artystycznej jest kolekcją międzynarodową. W zbiorach znajdują się prace znanych artystów z Czech, Niemiec, Ukrainy i Turcji. Artyści-autorzy tych dzieł to utytułowani twórcy, mogący pochwalić się dużym dorobkiem naukowym i artystycznym, osoby uznane w środowisku, laureaci wielu konkursów, uczestnicy wystaw krajowych i zagranicznych. Różnorodność techniki, formy oraz oryginalność przekazu artystycznego sprawia, że kolekcja tkaniny jest niezwykle interesująca i stanowi źródło historyczne i poznawcze do badań nad historią, kształtem i procesem zmian współczesnej tkaniny artystycznej.

Kolekcja tkaniny unikatowej, 2 poł. XX

 Opiekunem Działu Tkactwa jest Małgorzata Ogonowska.