Muzeum w Kamiennej Górze zostało założone ponad siedemdziesiąt lat temu przez grupę pasjonatów niemieckich, którzy pokonywali typowe trudności związane z organizacją placówki. Kamienna Góra w latach 20. XX stulecia należała do niewielu miast Dolnego Śląska, które nie miało muzeum. W tym mieście lnu, które właśnie obchodziło 600-lecie istnienia, powstało muzeum regionalne.

Muzeum w Kamiennej Górze powstawało dzięki zaangażowaniu grona kompetentnych osób i pasjonatów. Dnia 23 września 1932 r. założone Towarzystwo Muzeum Regionalnego powiatu kamiennogórskiego powołało komisję ekspertów, których zadaniem było gromadzenie i opracowanie naukowe eksponatów. Eksperci pracowali w składzie: prof. Arndt, założyciel i pierwszy dyrektor Muzeum Zoologicznego w Berlinie, prof. Gothan z Berlina, prof. Berg z Berlina, prof. Maetschke z Wrocławia, dr Peukert z Wrocławia, Kruber – nauczyciel z liceum z Jeleniej Góry i ojciec Nikolaus von Lutterotti OSB – archiwista
i historyk sztuki, benedyktyn z Krzeszowa. Tak powstały podstawy muzeum.

Opracowanie zbiorów rozpoczęto od utworzenia działów muzeum: przyrodniczego, etnograficznego i historycznego. Dzięki współpracy naukowców takich jak: prof. Arndt, dr Hamburger, prof. Mätschke, prof. Gothan, zbudowano ważną placówkę kultury o znaczeniu historycznym na terenie przygranicznym. Bardzo rzeczowo brzmi treść listu komisji do spraw Muzeum Regionalnego w Kamiennej Górze z dnia 12 listopada 1932 r. do magistratu, w którym ubolewa się, że miasto nie jest w stanie „wesprzeć dobrze zaczętego dzieła” i prosi władze miejskie o znalezienie wsparcia finansowego dla tego przedsięwzięcia. Zaznaczono, że „finansowa zapaść miasta nie pozwala na tego rodzaju dotacje”, więc muzeum mogło otrzymać jedynie pomieszczenia muzealne w budynku dawnej poczty, przekazanym nieodpłatnie przez magistrat.

Dzięki wielkiemu zaangażowaniu miejscowych kolekcjonerów, a szczególnie starosty powiatu kamiennogórskiego dra Fibranza, uroczyste otwarcie Muzeum Regionalnego odbyło się w czerwcu 1939 r., jego kierownikiem i współzałożycielem został  historyk-regionalista, Ernst Kunick. Podczas uroczystego otwarcia muzeum opiekunowie wszystkich działów prezentowali kolekcje i przedstawiali plany rozwoju. Kurt Frahne skierował wówczas uwagę na potrzebę gromadzenia eksponatów związanych z historią tkactwa i włókiennictwa w powiecie kamiennogórskim. Wskazał, że „w perspektywie włókiennictwo będzie wiodącym działem tego muzeum i pomnikiem najważniejszej dziedziny miejscowego życia gospodarczego i wysokiej jakości rzemiosła, z którego Kamienna Góra słynie od wieków.”

Zaproszenie na otwarcie Muzeum w Kamiennej Górze, 6 czerwca 1939 r.

W tym czasie na Dolnym Śląsku było 56 muzeów regionalnych w 41 powiatach dwóch rejencji. Tylko dwa powiaty nie miały muzeum. Z kolei 25 powiatów miało po jednym muzeum, 10 powiatów po dwa muzea, 3 powiaty miały po trzy muzea i w jednym powiecie były cztery muzea. Trzy zasadnicze zadania, jakie spoczywały na muzeum, to opieka nad zbiorami, organizacja wystaw i kulturotwórcza rola muzeum. W tym zakresie rola muzeum się nie zmieniła.

Od początku zakładano, że wiodącym profilem muzeum będzie tkactwo i włókiennictwo, ponieważ dawniej całe Sudety były regionem tkackim. Już
w średniowieczu tkactwo rozwijało się na tych ziemiach. Wozy kupieckie z Wrocławia, Legnicy i Świdnicy ciągnęły na południe, do Pragi, Lipska, Norymbergii
i Wenecji. Od połowy XVII stulecia Kamienna Góra, obok Jeleniej Góry, była najprężniej rozwiniętym ośrodkiem tkactwa, a następnie lniarskiego przemysłu tekstylnego. Tekstylia lniane wyprodukowane w regionie słynęły z wysokiej jakości i eksportowano je do wielu krajów świata. Powiat kamiennogórski był zdominowany przez przemysł włókienniczy. W Kamiennej Górze, Lubawce i Chełmsku znajdowało się 50% wszystkich śląskich krosien lniarskich.
W okolicznych wsiach, jak przez dwustu laty, słychać było klekot krosien.

Handel płótnem w Kamiennej Górze w XVIII wieku, witraż w sali rajców,
pracownia Seilera, 1905, fot. F. Grzywacz

Po wojnie w tej kamienicy mieściły się urzędy oraz Powiatowa i Miejska Biblioteka. W 1947 r. II i III piętro zajęło Muzeum Regionalne, prowadzone przez wiele lat przez pierwszego kierownika muzeum – Stanisława Sabaka. Przez dziesięciolecia muzeum się przekształcało i wzbogacało zbiory.
Komisja koordynacyjna muzeów śląskich obradująca w 1965 r. postulowała zatrudnienie zoologa w Muzeum Śląska Opolskiego, w Muzeum Przyrodniczym
w Cieplicach oraz w Muzeum Regionalnym w Kamiennej Górze. W tym czasie w zbiorach muzeum była imponująca kolekcja przyrodnicza, przejęta
z Gabinetu Osobliwości przy Kościele Łaski. W latach 70. ubiegłego stulecia przekazano część tego zbioru do Muzeum Przyrodniczego w Cieplicach oraz do Muzeum w Wałbrzychu.

Od 1969 roku muzeum funkcjonowało jako Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego. W 2011 roku nastąpiła zmiana nazwy muzeum na Muzeum Tkactwa
w Kamiennej Górze.

Skup płótna od tkaczy, witraż w sali rajców, pracownia Seilera, 1905

W 2008 r. przeprowadzono remont kapitalny muzeum przy zaangażowaniu środków z budżetu gminy Kamienna Góra i UE, w ramach programu INTERREG III A. Pan Burmistrz Krzysztof Świątek osobiście towarzyszył wielkim zmianom w muzeum podczas remontu. Po zakończeniu prac 13 września 2008 r. odbyło się uroczyste otwarcie siedziby muzeum. Na uroczystość przybył wicemarszałek Sejmu, wicepremier RP, JE Ks. Biskup Diecezji Legnickiej Stefan Cichy, wielu parlamentarzystów, władze wojewódzkie i przedstawiciele wielu dyscyplin życia społecznego z regionu.
Muzeum znacznie zwiększyło powierzchnię wystawienniczą i magazynową. Dziedziniec czteroskrzydłowej kamienicy został przykryty szklanym dachem, tworząc nową przestrzeń do działań kulturalnych i nową jakość estetyczną.

Oficyna i dziedziniec Muzeum Tkactwa przed remontem

Dziedziniec kamienicy kupieckiej, siedziby Muzeum Tkactwa, został przykryty szklanym dachem w 2008 r.

Dzięki życzliwości władz samorządowych muzeum po remoncie otrzymało nowe możliwości pozyskania nowoczesnego i profesjonalnego wyposażenia. Dziś już nikt nie ma wątpliwości, czy decyzja o podjęciu tego przedsięwzięcia była słuszna. Remont placówki był wydarzeniem historycznym w dziejach muzeum, które zmieniło swój wizerunek, stało się placówką nowoczesną, z profesjonalnym wyposażeniem.

Po remoncie Muzeum zajmuje dużą kamienicę wraz z obszerną, trójskrzydłową oficyną, połączoną z budynkiem głównym. Obiekt został przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych.



DYREKTORZY MUZEUM TKACTWA W KAMIENNEJ GÓRZE:

Ernst Kunick (czerwiec 1939 – 1946)
Stanisław Sabak (grudzień 1947 – 30 wrzesień 1970)
Emilia Próchnicka (październik 1970 – grudzień 1974)
Zdzisław Kurzeja (1 połowa 1975)
Wiktor Głodzik (październik 1975 – lipiec 1979)
Maciej Krzymuski (sierpień 1979 – 1980)
Zofia Turza (październik 1980 – 1994)
Leokadia Ewa Kosiba (grudzień 1995 – 1999)
Aldona Słupska-Czerniak (1999 – 2004)
Gabriela Zawiła (2004 – 2007)
Barbara Skoczylas-Stadnik (od 2008)


Położenie miasta przy granicy państwa miało wpływ na jego historię. Przeszłość miasta i regionu zasługuje na uwagę ze względu na wydarzenia, związane
z wielkimi monarchami, artystami i innymi wybitnymi postaciami. Kamienna Góra jest miejscem urodzenia znanego architekta doby klasycyzmu, Carla Gottharda Langhansa, m.in. budowniczego Bramy Brandenburskiej w Berlinie. Tu mieszkał i prowadził swoją znaną firmę lniarską światowej sławy przedsiębiorca, Peter Hasenclever (1716-1793). W Kamiennej Górze przebywał architekt szwedzki Martin Franz, budowniczy Kościoła Łaski, król Fryderyk Wielki, car Rosji Aleksander, Napoleon, królowa Luiza, poeta śląskiego baroku Johann Christian Günther, wielki poeta Johann Wolfgang Goethe. Przez kilka lat pracował w Kamiennej Górze Heinrich Förster, późniejszy arcybiskup wrocławski.

Miasto jest atrakcyjne dla turystów ze względu na liczne obiekty zabytkowe. Wśród nich są okazałe obiekty architektury przemysłowej XIX i pocz. XX stulecia, pamiętające czasy świetności przemysłu tekstylnego. Potęga Kamiennej Góry urosła na lnie i przemyśle włókienniczym, więc nazywano ją stolicą lnu.
W pobliżu Kamiennej Góry znajduje się Krzeszów z pocysterskim barokowym zespołem klasztornym, słusznie nazywanym perłą śląskiego baroku.


ZADANIA MUZEUM:

gromadzenie eksponatów,
opracowywanie zbiorów,
właściwe przechowywanie, konserwacja, udostępnianie, organizacja wystaw, pokazów, warsztatów rzemiosła artystycznego, konferencji i lekcji muzealnych,
publikowanie opracowań na temat historii regionu,
współpraca z wieloma placówkami o podobnym charakterze,
prowadzenie działalności edukacyjnej, krzewienie zainteresowania kulturą, sztuką i historią regionu,
popularyzowanie wiedzy na temat przeszłości, kształtowanie postaw patriotycznych oraz nauka szacunku dla intelektualnego dorobku poprzednich pokoleń,
wychowywanie młodych odbiorców sztuki i pasjonatów przeszłości,
wydawanie publikacji popularyzujących wiedzę o regionie.

Muzeum jest otwarte na współpracę nie tylko z placówkami oświatowymi i naukowymi. Uczestniczy w działaniach podejmowanych przez PTTK i DOT. Jest aktywnym partnerem muzeum miejskiego w Zaclerzu i w Trutnovie w Czeskiej Republice oraz Muzeum Haus Schlesien w Königswinter koło Bonn.