Muzeum // Projekt muzyczny
Projekt „Konserwacja zabytkowych instrumentów muzycznych w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze” został zrealizowany w 2015 roku w ramach priorytetu Dziedzictwo kulturowe/Wspieranie działań muzealnych dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt zrealizowano przy współpracy z Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu (kierownik Patryk Frankowski). Konserwację wykonała firma „Lutnia” - Budowa, Naprawa Instrumentów Muzycznych w Poznaniu - Mirosław Baran. Konsultacje: Patryk Frankowski - kierownik Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Piotr Cieślak - kierownik Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu.
W Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze znajduje się wyjątkowo interesujący zbiór zabytkowych instrumentów muzycznych, najcenniejsze z nich zostały poddane konserwacji dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
CYNK KRZYWY, NR INW. MTD 1366-S
Cynk krzywy, wykonany z drewna jaworowego, zdobiony geometrycznymi nacięciami i geometryczną dekoracją ornamentalną (romby, rozetki) tłoczoną w czarnej barwionej skórze, Śląsk, 2 poł. XVII w.
W trakcie konserwacji uzupełniono skórę i oczyszczono całość, zrekonstruowano ustnik z hebanu, scalono kolorystycznie, zabezpieczono politurą. Jest to jedyny cynk krzywy (czarny) w zbiorach polskich.
ROŻEK ANGIELSKI (ANIELSKI) Z DWIEMA CZARAMI GŁOSOWYMI, NR INW. MTD 1304 a,b-S
Rożek angielski sygnowany: Weigel, Breslau, malowana sygnatura własnościowa(?) „I. C. Klaembt/1732”, drewno jaworowe, skóra, mosiądz, ok. 1732 r. Uszczelnienie, oczyszczenie, dezynfekcja, zabezpieczenie powierzchni drewnianej i zmatowiałej skóry instrumentu, oczyszczenie klap mosiężnych, połączenie luźnych mechanizmów klapowych. Rekonstrukcja ustnika, scalenie kolorystyczne powierzchni, zabezpieczenie powierzchni instrumentu.
ROŻEK ANGIELSKI (ANIELSKI) Z JEDNĄ CZARĄ GŁOSOWĄ, NR INW. MTD 1305-S
Rożek angielski sygnowany: Weigel, Breslau, malowana sygnatura własnościowa (?) „I. C. Klaembt/1732”, drewno jaworowe, skóra, mosiądz, ok. 1732 r.
Uszczelnienie, oczyszczenie, dezynfekcja, zabezpieczenie powierzchni drewnianej i zmatowiałej skóry instrumentu, oczyszczenie klap mosiężnych, połączenie luźnych mechanizmów klapowych. Rekonstrukcja ustnika, scalenie kolorystyczne powierzchni, zabezpieczenie powierzchni instrumentu.
OBÓJ DWUKLAPOWY, NR INW. MTD 1362 a-S
Obój dwuklapowy sygnowany Sattler/Crone (człon górny i czara głosowa - Carl Wilhelm Sattler, człon dolny - Johann August Crone), drewno bukszpanu, mosiądz, zachowane części pochodzą z dwóch różnych obojów, Lipsk, Niemcy, 1750-1770.
Oczyszczenie mocno zabrudzonej powierzchni instrumentu, dezynfekcja, zabezpieczenie powierzchni, uszczelnienie luźnych połączeń, rekonstrukcja trzech części instrumentów (człon dolny do Sattlera, czarę i człon górny do Crona), oczyszczenie elementów mosiężnych, zabezpieczenie powierzchni politurą, scalenie kolorystyczne, uszczelnienie członów, montaż. Człony zrekonstruowane różnią się od członów oryginalnych na prośbę Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.
OBÓJ, NR INW. MTD 1362 b-S
Obój, Johann August Crone, drewno bukszpanu, mosiądz, Lipsk, Niemcy, (1750-1770)
Oczyszczenie, dezynfekcja, zabezpieczenie powierzchni, uszczelnienie luźnych połączeń członów, oczyszczenie klap mosiężnych.
Środkowa cześć korpusu zrekonstruowana.
OBÓJ MIŁOSNY DWUKLAPOWY, NR INW. MTD 1363-S
Obój miłosny dwu klapowy (trzy częściowy) z sześcioma otworami palcowymi, sygnowany: Weigel, Breslau, drewno bukszpanu, mosiądz, 1 poł. XVIII w.
Przeprowadzono częściową konserwację. Oczyszczenie, dezynfekcja, oczyszczenie klap mosiężnych, zabezpieczenie całości, uszczelnienie połączeń, montaż klap.
KLARNET PIĘCIOKLAPOWY D, NR INW. MTD 1364-S
Klarnet pięcioklapowy D, nieznany budowniczy, drewno bukszpanu, róg, mosiądz, Niemcy, 1 poł. XIX w.
Zachowane tylko dwie części, człon górny i środkowy, cztery brakujące części. Brak 5 klap mosiężnych. Zrekonstruowano tylko dwie części korpusu (czara głosowa i dolny człon) ze względu na zniekształcenie oryginalnych części. Całość oczyszczono, zdezynfekowano i zabezpieczono powierzchnie, uszczelniono człony instrumentu, zrekonstruowano klapy mosiężne, scalono kolorystycznie człony, zrekonstruowane są jaśniejsze na prośbę Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.
KLARNET PIĘCIOKLAPOWY C, NR INW. MTD 1517-S
Klarnet C, sygnowany; Knaubel/orzeł z dwoma mieczami, bukszpan, mosiądz, róg, Niemcy, 1 poł. XIX w.
Zachowane tyko trzy części instrumentu (człon dolny, człon górny, czara głosowa). Oczyszczono, zdezynfekowano instrument, oczyszczono klapy mosiężne, uzupełniono ubytki drewna przy klapie w dolnej części, sprężyny pod klapami. Zrekonstruowano jeden człon instrumentu (środkowy), ubytki drewna w dolnej części, zrekonstruowano dwa pierścienie z rogu oraz jedną klapę. Uszczelniono człony instrumentu, zmontowano całość.
TRĄBKA SPIRALNA, NR INW. MTD 1221-S
Trąbka spiralna (Büchsentrompette ?), Adam Büchshwender, Ellwangen, mosiądz, Niemcy, 1 poł. XVIII w.
Obiekt zachowany tylko we fragmencie (10,5 zwoju), oczyszczony, zdezynfekowany, zabezpieczony powierzchniowo, przygotowany do ekspozycji.
FAGOT, NR INW. MTD 1250-S
Fagot trzyklapowy z 8 otworami, sygnowany: Weigel, Breslau, Śląsk, drewno jaworowe, politura, mosiądz, 1 poł. XVIII w.
Oczyszczenie, dezynfekcja, uszczelnienie i zabezpieczenie instrumentu. Uzupełnienie uszkodzeń mechanicznych i śladów po drewno jadach, rekonstrukcja rurki ustnikowej (eski) i ustnika oraz części tenorowej, dolnego okucia instrumentu i klapy oraz umocowanie luźnych okuć. Założenie politury. Montaż elementów instrumentu.
FORTEPIAN STOŁOWY, NR INW. MTD 1087-S
Fortepian stołowy sygnowany i datowany: Johann Samuel Puchert(1741-1794), Nr 572, Rudelstadt (Ciechanowice), Śląsk, 1793, drewno dębowe, intarsje z orzecha, metal, skóra, karton, świerk, sosna, klawisze: lipa, heban, kość.
Konserwacja obudowy instrumentu, płyty rezonansowej, oczyszczenie, dezynfekcja, wzmocnienie konstrukcji, uzupełnienie ubytków drewna, sklejenie elementów przykrywy, uzupełnienie profilowanych listew, zabezpieczenie korpusu fortepianu politurą woskową, wzmocnienie mechanizmu klawiaturowego, rekonstrukcja dwóch członów, wklejenie młotków, wyrównanie klawiszy, podklejenie filcu w tylnej części ramy klawiaturowej, zabezpieczenie kołków strojeniowych i zaczepów strun, wymiana strun zgodnie z XVIII w. recepturą stopu metali, nastrojenie i regulacja klawiszy.
SKRZYPCE, NR INW. MTD 6166-S
Wykonane w manufakturze według modelu N. Lupot, Francja, drewno świerku, jaworu falistego, heban (podstrunnica, kołki, strunociąg), masa perłowa, nie sygnowane, Europa, 1 ćw. XX. w.
Zdemontowano wszystkie części instrumentu, oczyszczono instrument, zdezynfekowano, zrekonstruowano podstawek, skorygowano ustawienie duszy, dopasowano i zrekonstruowano podstrunnicę oraz kołki strojeniowe, skorygowano smyczki, uzupełniono dekorację z masy perłowej oraz wymieniono włosie w dwóch smyczkach. Zregenerowano powłokę lakieru. Zabezpieczono powierzchnię.
POZYTYWKA GRZEBIENIOWA Z METALOWYMI, PERFOROWANYMI PŁYTAMI (6 PŁYT), NR INW. MTD 1263-S
Pozytywka z płytami sygnowany: Poliphon Musikwerke, drewno brzozowe, metal, Lipsk, Niemcy, pocz. XX w.
Oczyszczenie całości, dezynfekcja, zabezpieczenie chemiczne powierzchni, uzupełnienie ubytków drewna obudowy, sklejenie pęknięć obudowy, rekonstrukcja mechanizmu dociskowego i korby, montaż, scalenie kolorystyczne obudowy, zabezpieczenie powierzchni.
PŁYTY DO POZYTYWKI: NR INW. MTD 1353-1358-S
Płyty oczyszczono i zabezpieczono powierzchniowo.
1. Płyta perforowana do pozytywki, zatarty napis z tytułem utworu, metal, cyna, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, początek XX w., nr inw. 1353-S
2. Płyta perforowana do pozytywki, „Richard Genée Walzer aus Nanon (Walc z Nanon) 1047”, metal cynowany, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, pocz. XXw., nr inw. 1354-S
3. Płyta perforowana do pozytywki, „Georg Schiemer, Gigerl Marsch”, metal cynowany, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, pocz. XX w., nr inw. 1355-S
4. Płyta perforowana do pozytywki, „Wiener Blut Walzer” (Walc Wiedeńska krew), „Johann Strauss 1004”, metal cynowany, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, pocz. XX w., nr inw. 1356-S
5. Płyta perforowana do pozytywki, „Mendelssohn, Frühlingslied”, metal cynowany, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, pocz. XX w., nr inw. 1357-S
6. Płyta perforowana do pozytywki, „Gavotte”, metal cynowany, Polyphon Musikwerke, Lipsk, Niemcy, pocz. XX w., nr inw. 1358-S
W ramach projektu został również wydany folder promujący zadanie, zawierający liczne fotografie naszych instrumentów przed konserwacja, w trakcie i po konserwacji. Folder promujący projekt "Konserwacja zabytkowych instrumentów muzycznych w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze" dofinansowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zawiera opracowanie zbioru zabytkowych instrumentów muzycznych w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze, którego autorem jest pan Patryk Frankowski - kierownik Muzeum Instrumentów Muzycznych Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. W folderze znajduje się informacja na temat konserwacji naszych zabytkowych instrumentów, ich fotografie oraz artykuł o życiu muzycznym Śląsku.
W Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze odbył się również cykl lekcji muzealnych i pogadanek o dawnej muzyce z udziałem zabytkowych instrumentów muzycznych ze zbiorów naszego muzeum, które wróciły z konserwacji. Dzieci i młodzież z wielkim zainteresowaniem wysłuchała informacji o muzykowaniu w dawnych czasach i o wysokich walorach historycznych i artystycznych naszych instrumentów. Wielką radość wywołało uruchomienie polifonu na korbę z metalowymi płytami, które odtwarzają dźwięki jak z pozytywki, wprowadzając słuchaczy w odległe czasy.
Pan Franciszek Grzywacz i Jędrzej Ramzej z redakcji "Gościa niedzielnego" fotografują zabytkowe instrumenty muzyczne po konserwacji w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.
Film w TV Kamienna Góra podsumowujący projekt "Konserwacja zabytkowych instrumentów muzycznych w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze".
Artykuł o naszych instrumentach w Gościu legnickim:
