Aktualności // Odsłonięcie tablicy
W piątek (24 października) nastąpiło uroczyste odsłonięcie tablicy poświęconej Carlowi Gotthardowi Langhansowi, wybitnemu architektowi urodzonemu w 1732 r. w Kamiennej Górze. Tablica została umiejscowiona na budynku SP 1, czyli w miejscu, gdzie przed laty stał dom, w którym urodził się Langhans. Podczas uroczystości głos zabrali: Krzysztof Świątek, Burmistrz Miasta Kamienna Góra, Rainer Sachs, attaché kulturalny reprezentujący Konsulat Generalny Niemiec oraz Józef Chęć, główny pomysłodawca i projektant tablicy.
Wszyscy uczestnicy wydarzenia zostali zaproszeni do wspólnej fotografii stanowiącej swoistego rodzaju rekonstrukcję z 1933 roku (tablica pamiątkowa z okazji 200-lecia urodzin Langhansa była ufundowana przez niemieckich architektów z czarnego marmuru w 1933 r. i umieszczona przy kościele Łaski, na budynku w którym się urodził. Niestety tablica ta się nie zachowała).
"CARL GOTTHARD LANGHANS urodził się 15 XII 1732 roku w Kamiennej Górze. Jego ojciec był prorektorem szkoły ewangelickiej. W roku 1737 ojciec Langhansa otrzymał pracę w Świdnicy jako rektor Gimnazjum ewangelickiego przy kościele Pokoju i przeniósł się tam z rodziną. Jako pięcioletni chłopiec Carl Gotthard opuścił wtedy rodzinne miasto. Od 1741 roku kształcił się Carl Gotthard Langhans w świdnickim gimnazjum kierowanym przez ojca. Po ukończeniu szkoły pojechał do Halle, gdzie w 1753 roku podjął studia na uniwersytecie. Szczególnie interesował się matematyką, kursami rysunku i językami obcymi. Po czteroletnich studiach, w 1757 roku, wrócił na Śląsk i zamieszkał we Wrocławiu.
W zakresie architektury Langhans był samoukiem, zainteresował się nią pod wpływem traktatów teoretycznych Witruwiusza i Palladia oraz archeologicznych odkryć zabytków antycznych przez Johanna Joachima Winckelmanna. Przez trzy lata odbudowywał Langhans pałac Kurii katedry wrocławskiej. Przełomowy wydarzeniem w karierze architekta było poznanie księcia Adriana von Hatzfeld, realizowanie jego prywatnych przedsięwzięć oraz objęcie w 1763 roku, stanowiska książęcego inspektora budowlanego. W 1764 roku książę Adrian von Hatzfeld zatrudnił go przy przebudowie rezydencji w Żmigrodzie. W 1764 roku otrzymał też Langhans zamówienie na projekt kościoła ewangelickiego w Głogowie. Gdy spłonął późno barokowy pałac Hatzfeldów we Wrocławiu, jego przebudowę w latach 1766-1776 też prowadził Langhans. W 1766 roku dla księcia Heinricha zbudował Langhans klatkę schodową i muszlę koncertową w zamku w Rheinsberg. W 1767 przebudował pałac biskupów wrocławskich. W 1775 roku minister von Hoym ustanowił Langhansa głównym architektem Śląska. Architekt miał wówczas 43 lata. Na początku urzędowania Langhans odbył podróż artystyczną po Europie, odwiedzając min. Anglię, Francję i Italię. Inspirował się architekturą antyczną i renesansową. Gruntownie studiował traktaty architektoniczne Witruwiusza i Palladia. W 1776 z podróży studyjnej wrócił do Wrocławia. Otrzymał zlecenie na budowę zamku w dobrach Romberga. Budowniczy dysponował własnym zespołem murarzy i dekoratorów. Sława Langhansa sięgała wówczas już poza granice Śląska. W 1775 roku Carl Gotthard Langhans założył rodzinę. Ożenił się 11 sierpnia 1777 roku w kościele Marii Magdaleny we Wrocławiu z Anną Elisabeth Jaeckel, utalentowaną malarką, pochodzącą z rodziny prawników. Miał 5 dzieci. Od 1782 roku mieszkał we Wrocławiu. Wprowadził nowy styl w architekturze i w ukształtowaniu krajobrazu w 2 połowie XVIII wieku. Zastosował nową formę kształtowania wnętrz, wielokondygnacyjne owalne kolumnowe sale z pełnym belkowaniem oraz owalne wnętrza kościołów. Jego dzieła charakteryzują się klasyczną wyrafinowaną elegancją bryły, oszczędnie dobraną dekoracją i kolorystyką wnętrz. W 1786 roku Carl Gotthard Langhans był już głównym architektem niemieckiego dworu. Wiosną roku 1788 otrzymał Langhans zlecenia w Berlinie i w 1790 zamieszkał tam z rodziną. W swym pracowitym i długim życiu swym talentem służył królowi oraz wielu dystyngowanym osobom. Ostatnie lata życia spędził Langhans w majątku Grüneiche pod Wrocławiem. Carl Gotthard Langhans zmarł 1 X 1808 roku o godzinie 11, jako nadworny architekt dworu królewskiego w Berlinie, w wieku 76 lat. Został pochowany na jednym z nieistniejącym już dziś wrocławskich cmentarzy. Córka Langhansa Louise Amalie napisała w dzienniku, że w ostatnich chwilach życia wspomniał swoje podróże po Europie, ale też wzdychał do piękna Kamiennej Góry, która zawsze zajmowała wyjątkowe miejsce w jego duszy i była piękniejsza nad inne miejsca. Carl Gotthard Langhans jest architektem doby klasycyzmu znanym na całym świecie. Jego najsłynniejszym dziełem jest Brama Brandenburska w Berlinie - symbol Niemiec.
WYBRANE DZIEŁA CARLA GOTTHARDA LANGHANSA:
• 1762-1765 – przebudowa pałacu Hatzfeldtów w Żmigrodzie
• 1764-1773 – kościół ewangelicki w Głogowie
• 1766-1773 – pałac Hatzfeldtów we Wrocławiu
• 1776-1781 – pałac dla rodziny von Saurm w Samotworze
• 1778 - zakład dla ubogich w Kluczborku
• 1778-1783 – pałac dla Maksymiliana Mielżyńskiego w Pawłowicach
• ok. 1785 – pałac w Jedlinie-Zdroju
• 1785-1787 – pałac dla rodziny Wallenberg-Pachaly we Wrocławiu
• 1785-1788 – kościół ewangelicki w Wałbrzychu
• 1785-1789 – kościół ewangelicki w Sycowie
• 1788 – obserwatorium astronomiczne w Halle
• 1788 – przebudowa Opery Narodowej w Berlinie
• 1788 – belweder w parku przy pałacu Charlottenburg zbudowany dla króla Fryderyka Wilhelma II
• 1788-1790 – dwór w Bad Freienwalde
• 1789-1790 – budynek bramy w Poczdamie
• wystrój Pałacu Marmurowego w Poczdamie
• 1789-1790 –Szkoła Weterynaryjna z okrągłą salą do zajęć z anatomii
• 1789-1795 – Brama Brandenburska w Berlinie z budynkiem warty i akcyzy
• 1789-1792 – kościół w Zagrodnie
• 1791-1792 – piramida w Nowym Ogrodzie w Poczdamie
• 1791 – pałac w Żerkowie
• 1791 projekt pomnika ku czci Fryderyka II króla Prus
• 1790 Marmurowy pomnik nagrobny hrabiego Geßlera ( +1762) w kościele p.w. św. Mikołaja w Brzegu
• Pomnik Tauentziena we Wrocławiu
• 1794 – pałac w Czerwonym Kościele
• 1795-1798 – kościół ewangelicki w Dzierżoniowie
• 1796-1797 – kościół ewangelicki w Żeliszowie
• 1796-1797 – rozbudowa pałacu królewskiego we Wrocławiu
• zwieńczenie wieży kościoła Mariackiego w Berlinie
• 1800 – projekt Bażantarni w Pszczynie-Porębie
• 1800 – pałac w Maciejowie
• 1802 – mauzoleum rodziny von Hoym w Brzegu Dolnym
• W 1802-3 zbudował kościół ewangelicki w Rawiczu, który był jego ostatnim dziełem
Wizerunek architekta znamy, ponieważ w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajduje się jego portret z 1780 roku, gdy był już głównym inspektorem budowlanym na Śląsku. Tablica pamiątkowa z okazji 200-lecia urodzin Langhansa była ufundowana przez niemieckich architektów z czarnego marmuru, w 1933 roku i umieszczona przy kościele Łaski, na budynku w którym się urodził. Niestety tablica ta się nie zachowała, dlatego 24 października 2014 r. odsłonięto nową tablicę upamiętniającą miejsce urodzin wielkiego architekta."
Barbara Skoczylas-Stadnik
JR